Inspektori i Lartë të Drejtësisë Z. Artur Metani dha një intervistë për gazetarin Mustafa Nano, emisionin “Arnautistan”, në MCN TV.
I pyetur për ndjesitë mbi funksionin që mban prej gati 16 muajsh, z. Metani e krahasoi me një sfidë plot të papritura e kënaqësi, por edhe peshë e madhe morale e profesionale, mes atyre që e besuan dhe sidomos pritshmërinë e qytetarëve. “Mbi të gjitha është një peshë e madhe nga e gjithë shoqëria shqiptare, që pret rezultate të dukshme, të shpejta nga këto institucione të reja, sic është Inspektori i Lartë i Drejtësisë.”
Duke folur për reformën në drejtësi dhe ecurinë e saj, Inspektori i Lartë i Drejtësisë tha se është një proces, që ka nevojë për kohë të provojë veten, por edhe kërkon angazhim jo vetëm nga institucionet, por edhe nga qytetarët. “Unë mendoj, që për të patur sukses reforma dhe institucionet e reja të drejtësisë, nuk është një gjë që varet nga puna e Artur Metanit, apo nga puna e prokurorëve që punojnë në SPAK apo kolegëve që punojnë në Këshillin e Lartë Gjyqësor dhe Këshillin e Lartë të Prokurorisë. Drejtësia është një koncept që është dinamik, është i gjallë dhe ushqehet nga të gjithë ne, brenda sferës dhe detyrimit që kemi si qytetarë. Pa dyshim, pjesa më e madhe i takon Arturit, Arben Krajës, te Spaku e kështu me radhë dhe të gjithë zyrtarëve, që punojnë gjithandej, por edhe ne qytetarët, pra edhe si qytetar po e fus veten, kemi ato detyrimet tona që kur edukojmë fëmijët tanë: mos kopjo se është gabim, mos parko gabim, s’do futet babi mik për dy nota tek mësuesja, s’do paguajë lekë babi për shkollën. Të gjitha amplifikohen dhe vijmë pastaj tek pjesa që kërkojmë drejtësi, për një gjë që vetë s’e kemi bërë, që kur kemi qenë të vegjël. Pra, dua të them që të gjithë duhet ta ndihmojmë drejtësinë të zhvillohet. Nuk është një punë që varet thjesht nga puna e institucionit, por nga të gjthë ne. Edhe nga gazetarët, mendoj unë. Është një koncept që ka nevojë për gjak, për ushqim dhe për dashuri.”, tha z. Metani.
Inspektori i Lartë i Drejtësisë foli për inspektimet tematike, prioritetin e shpallur tashmë të institucionit që drejton, për të identifikuar e trajtuar fenomenet që hasen nëpër gjykatat e prokuroritë e vendit.
I pyetur për rastin e magjistrates nga Elbasani, për të cilën ILD ka kërkuar pezullim dhe shkarkim në Këshillin e Lartë të Drejtësisë, z. Metani tha se mirëkupton sensibilitetet e ndryshme publike, por vepron mbi bindjen e bazuar në ligj, mbi sjelljen që duhet të ketë një zyrtar në publik, e akoma më tepër një magjistrat, që vendos për jetën e të tjerëve. “Për këtë arsye, ti duhet të jesh shumë rigoroz në sjelljet e tua, duhet të vetëpërmbahesh e duhet të heqësh dorë nga shumë gjëra, që të tjerët mund t’i bëjnë shumë lirisht, edhe pse mund të jetë brenda sferës private. Eshtë domosdoshmëri pikërisht për këtë efekt, që krijon tek qytetarët vendimarrja jote.”
Reagimi i ILD-së ishte i shpejtë tha z. Metani, sepse publiku e meritonte një përgjigje të shpejtë, nga institucionet që e kanë detyrim e për pasojë edhe pse kam vëmendje për perceptimet që përcillen në publik, vendimmarrjen e Inspektorit të Lartë të Drejtësisë e lidh vetëm me ligjin e asgjë tjetër. “Bindjen time personale të bazuar në ligj, unë nuk e negocioj me asgjë. Me asnjë artikull apo deklaratë publike.“, u shpreh Inspektori i Lartë i Drejtësisë.
Lexoni intervistën e plotë të Inspektorit të Lartë të Drejtësisë:
Intervista e Inspektorit të Lartë të Drejtësisë Artur Metani për gazetarin Mustafa Nano në MCN TV.
Gazetari Mustafa Nano: Kam në studio Artur Metanin, Inspektori i Lartë i Drejtësisë. Shumë faleminderit që jeni këtu. Për ata që nuk janë familjarë me termin është një pozicion institucional, që ekziston prej një viti në historinë e shtetit shqiptar. Eshtë një institucion i ri, një risi institucionale, e futur në kuadrin e reformës në drejtësi. Eshtë një eksperiencë e mirë për ju?
Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani: Eshtë një eksperiencë e mirë natyrisht dhe një kënaqësi profesionale pa dyshim. Eshtë një sfidë me shumë të papritura përpara, por edhe me shumë kënaqësi. Por mbi të gjitha është me një peshë mbi supe shumë të madhe. Eshtë me një peshë, që vjen së pari brenda vetes. Eshtë një peshë e madhe që të vjen nga familja e miqtë e tu. Eshtë një peshë e madhe nga ata që më votuan, që më dhanë një besim shumë të madh. Mbi të gjitha një peshë e madhe nga gjithë shoqëria shqiptare, që pret rezultate të dukshme, të shpejta nga këto institucione të reja, sic është Inspektori i Lartë i Drejtësisë.
Gazetari Mustafa Nano: Në historinë e institucioneve të reja që janë krijuar nga reforma në drejtësi, në qoftë se do i bëje një listë hierarkike të këtyre institucioneve, Inspektori i Lartë i Drejtësisë ku do ishte, në krye të listës, në mes, në fund?
Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani: Unë nuk mendoj që ka një listë hierarkike të reformës në drejtësi. Unë mendoj që infrastruktura dhe arkitektura e reformës në drejtësi, pra institucionet e reja janë të vendosura shumë mirë në pikturën e madhe, ku cdo institucion nuk lejon, që institucioni tjetër të abuzojë me detyrën. Cdo institucion është i kontrollueshëm nga kushdo. Cdo institucion ka kompetencat e veta, është i pavarur në ushtrimin e kompetencave të veta. Çdo kompetencë e tij është e kontrollueshme nga një institucion tjetër, që do thotë për shembull, nëse ILD ka vendimmarrje të caktuara, vendimmarrjet e Inspektorit të Lartë të Drejtësisë janë të kontrollueshme dhe të verifikueshme nga Këshilli i Lartë Gjyqësor, apo nga Këshilli i Lartë i Prokurorisë, respektivisht kur bëhet fjalë për gjyqtarë apo prokurorë. Vendimet e këtyre Këshillave mund të jenë të verifikueshme nga Gjykata Kushtetuese apo Kolegji i Posacëm i Apelimit, trupa e posacme në Gjykatën Kushtetuese. Pra që do të thotë se cdo institucion ka kontroll dhe balancim të kompetencave
Gazetari Mustafa Nano: Vetëm z. Metani unë nuk e vë në dyshim që është ashtu sic thoni ju, por unë qysh atëherë e kam menduar, e mendoj edhe sot a posteriori, që numri i këtyre institucioneve duket pak i madh, duket sikur ka një koklavitje institucionale aty. Ju thoni që nuk ka mbivendosje. Eshtë një eksperiment shqiptar ky? Nuk është se një numër kaq i madh institucionesh gjenden në të gjitha sistemet e drejtësisë ?
Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani: Reforma në drejtësi është një reformë masive dhe kolosale. Domethenë është një nga reformat më të mëdha që është bërë në këtë vend dhe padyshim preku themelet e një prej pushteteve më të mëdha të shtetit, që është sistemi i drejtësisë. Ndryshoi koncepti kushtetues, ndryshuan edhe ligjet në zbatim të kushtetutës. Sic e shoh unë personalisht në eksperiencën time si jurist, arkitektura e ngritur në bazë të kësaj reforme është shumë e mirë. Ajo që mbetet tani është të shohim sesi janë enët komunikuese nëpërmjet këtyre organeve ose strukturës së re që është krijuar, pra si funksionojnë, si qarkullojnë kompetencat brenda për brenda dhe këtë nuk e themi dot sot. Ka nevojë për kohë, ka nevojë të shikohet. Prandaj unë them që është shumë herët për të thënë, që është reformë e mirë, apo e zbatueshme, e keqe apo jo e keqe. Eshtë reformë që krijon drejtësi apo nuk krijon pavarësi e kështu me rradhë. Ne duhet ta shohim në ushtrim të kompetencave cdo organ dhe cdo institucion dhe pasi të kalojë një kohë e qenësishme në ushtrimin e këtyre kompetencave, atëherë na lind arsyetimi i bazuar në fakte dhe llogjikë të caktuar, që kjo reformë ka apo nuk ka sukses.
Gazetari Mustafa Nano: Po nuk keni frikë që mund të vijë një ditë e nesërme që ju mund të thoni: më duket se e kemi djallosur me këtë koklavitjen e madhe…
Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani: Jo, jam i bindur për këtë! Pra në qoftë se mund të them një vërejtje, mund të them për shembull, që kjo gjë nuk është zgjidhur mirë në këtë enë komunikuese. Ka nevojë për një tjetër lloj komunikimi ndërmjet institucioneve, por nuk besoj, jam i bindur se nuk do them asnjëherë që kjo reformë nuk ia vlejti, ose sic thatë “e djallosëm”
Gazetari Mustafa Nano: Për të ardhur tek pozicioni juaj. Ju si kreu I këtij institucioni z. Metani u bëtë i zëshëm e i dukshëm për të gjithë në mënyrë të vecantë për shkak të një ngjarje që ka ndodhur ditët e fundit, që ka të bëjë me një gjyqtare në Elbasan. Ju në rrethana të tilla, si aktivizoheni? Institucioni si aktivizohet, kush e aktivizon?
Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani: Atëherë ka dy mënyra për t’u aktivizuar institucioni, apo më saktë tre mënyra: mënyra e parë është ankesa e qytetarëve, pra çdo institucion, çdo qytetar, çdo individ apo subjekt, që ka një interes të caktuar apo një ankesë për një gjyqtar a një prokuror, apo për një proces ka të drejtën të dërgojë një ankesë tek Inspektori i Lartë i Drejtësisë. Kjo ankesë më pas kalon nëpër filtrat e inspektorëve, sipas procedurave që kemi të parashikuara në ligj. Mënyra e dytë është…
Gazetari Mustafa Nano: Një ankesë merret automatikisht në konsideratë apo edhe mund të injorohet? Pra, mund të hidhet në kosh?
Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani: Jo, jo. Vlerësohet dhe pa dyshim nëse ka baza për të shkuar më tutje, pra për hetim, shkohet për hetim. Nëse ka baza që duhet arkivuar, sepse për një, dy, tre arsye, arkivohet, por i kthehet përgjigje qytetarit në çdo moment. Këtë jam përpjekur të bëj vitin e kaluar.
Gazetari Mustafa Nano: Ky s’është rasti në fjalë.
Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani: Mënyra e dytë, janë inspektimet tematike, që është mjeti kryesor i punës së Inspektorit të Lartë të Drejtësisë, sipas këndvështrimit tim. Inspektim tematik do të thotë, që puna e Inspektorit të fokusohet në problematikën dhe fenomenin që shqetëson sistemin e drejtësisë sot, atë gjyqësor dhe atë të prokurorisë. Pra, ti shkon bën një kontroll, një analizë, sepse po ndodh ky apo ai fenomen në gjykatat apo në prokuroritë tona. Pasi bën këtë kontroll tematik, ti del me disa rezultate, që do të thotë, ndryshim ligji nëse ka nevojë të ndryshojë një ligj sepse është një ligj i paqartë përshembull, ndryshim i një praktike të caktuar sepse ka nevojë për një vendim unifikues nga Gjykata e Lartë, apo mund të ndodhë rasti, që këto gjetje të çojnë edhe në procedime disiplinore të gjyqtarëve, që mund të jetë një rast i dytë.
Gazetari Mustafa Nano:Ju e përdorni kontrollin tematik, jeni duke pritur që të mbarojë reforma apo ju ndërkohë vazhdoni? Reforma vazhdon dhe ju paralel vazhdoni?
Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani: Duke e mirëkuptuar pyetjen, inspektimin tematik ne e kemi filluar, në fakt. Dhe këtu është vendi të bëj prezent, ose të bëj edhe një koment për fjalën që thatë që institucioni është bërë i zëshëm pas ngjarjes së Elbasanit. Unë mendoj që nuk është bërë i zëshëm pas ngjarjes së Elbasanit. Institucioni është krijuar në 1 Shkurt 2020, pra vitin e kaluar. Në datën 8 Shkurt, kur Insitucioni nuk kishte të tjerë në zyrë, nuk kishte as zyrë madje, dhe këto i them jo për të evidentuar vështirësitë por për të treguar situatën, në të cilën gjendej institucioni në atë kohë, në 8 Shkurt unë kam ngritur një problematikë për inspektim tematik, që është lirimi para kohe me kusht i të dënuarve, i cili ishte fenomen shqetësues në në atë periudhë. Dhe këtë shqetësim e kam ngritur unë i pari, sigurisht edhe Ministria e Drejtësisë para disa muajsh apo para disa vitesh, i kishte ngritur këto shqetësime duke i referuar edhe në Këshillin e Lartë Gjyqësor, por në momentin që unë kam filluar punë, këtë e vendosa si prioritet të punës së Inspektorit të Lartë të Drejtësisë. Dhe për këtë shkak, sot janë tre magjistratë të shkarkuar, vetëm nga gjetjet që kemi patur nga ky inspektim tematik. Dy gjyqtarë dhe një prokuror. Që do të thotë që ne s’po presim përfundimin e reformës në drejtësi për të filluar inspektimet tematike, për t’ju përgjigjur pyetjes suaj, por ne kemi filluar edhe me inspektimet tematike, edhe me trajtimin e ankesave. Nga afro 3700 ankesa që janë sot, grupi i vogël i inspektorëve, sepse kemi mungesë burimesh njerëzore dhe kjo është një çështje që ka nevojë për trajtim në fakt, ka trajtuar rreth 1100 ankesa sot që flasim. Dhe çdo gjë është transparente në faqen e internetit të Inspektorit të Lartë të Drejtësisë: numri i ankesave që vijnë, numri i ankesave të verifikuara, numri i ankesave të hetuara, numri i ankesave të arkivuara. Që do të thotë është një punë kolosale, që bëhet nga institucioni. Është krijuar, më lejoni ta them sepse është shumë e rëndësishme në fakt sipas mendimit tim, që njerëzit të shohin që në atë institucion është punuar gjatë gjithë këtij viti, edhe pse me burime njerëzore të kufizuara në maksimum. Eshtë hartuar strategjia institucionale e Institucionit për vitet në vijim, janë hartuar aktet rregullatore të punës së inspektorëve dhe të punës së institucionit, sepse institucioni është edhe bllok administrativ, jo vetëm inspektim. Pra, është një institucion që ka natyrë institucionale si çdo organ publik; detyra financiare, etika e institucionit e kështu me radhë. Janë krijuar dhe janë bërë të gjitha proceset e rekrutimit sipas të gjitha standardeve dhe nuk ka asnjë ankimim për proceset e rekrutimit, që ka bërë Inspektori i Lartë i Drejtësisë, nga specialisti deri tek inspektori. Dhe të gjitha këto janë bërë, duke pëfshirë edhe pandeminë e bllokimin prej pandemisë, në pak muaj.
Gazetari Mustafa Nano: Shikoni, pyetja u duk pak dashakeqe por s’është për fajin tim, është për shkak të mungesës së informacionit, që unë kam pasur. Nuk ishte pyetje dashakeqe. S’kam pas asnjë lloj… Në këtë studio përpiqem që të ftuarit t’i respektoj në makismum, që ata të dalin të pakënaqur nga vetja por jo nga unë. Përpiqem gjithmonë ta bëj këtë gjë. Tani për t’u kthyer tek kjo ngjarja, sepse kjo ngjarje, ju mund të mos bini dakord, por sidoqoftë, kjo ishte kaq e rëndësishme dhe opionioni publik u mor për disa ditë me këtë dhe vetëvetiu, u jepte rëndësi ngjarja edhe veprimeve apo kundërveprimeve të institucioneve të tjera, siç është në rastin tuaj edhe Inspektori i Lartë i Drejtësisë. Ju ishit ndër të parët, që u shprehët dhe në publik.
Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani: Unë nuk shprehem, unë veproj me akte. Dhe unë kam vepruar me akte, që të hënën në orën 9, 10 po them në mëngjes, kur filluam hetimin e çështjes…
Gazetari Mustafa Nano: Nuk ishte shpejt? Nuk është dashakeqe, jo…
Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani: Nuk është shpejt sepse situata ishte e nderë, në kuptimin që publiku meritonte një reagim nga institucionet, që e kanë këtë detyrim. Pra, mos të reagonte Inspektori i Lartë i Drejtësisë, kush do reagonte? Edhe për të mbrojtur interesin publik, por për të mbrojtur edhe gjyqtarin nëse gjyqtari do figuronte ose do rezultonte, po themi i pafajshëm në atë situatë. Pra, publiku meritonte një përgjigje të shpejtë. Dhe për ta bërë këtë përgjigje të shpejtë, duhet të hetosh. Nuk jepet me komente në shtyp, sidomos nga institucioni që unë përfaqësoj apo nga unë personalisht.
Gazetari Mustafa Nano: Kanë dalë gjëra më pas që e bëjnë vendimin tuaj, le të themi “të parakohshëm”? Kanë dalë fakte më pas apo jo?
Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani: Jo, unë jam i bindur… Domethënë ne kemi bërë një hetim të plotë, për dy ditë, pra të hënën dhe të martën, dhe i është dërguar Këshillit brenda tre ditëve, siç e parashikon ligji, që në rast se kërkohet pezullimi i magjistratit, për arsye siç e mendon Inspektori i Lartë i Drejtësisë, brenda tre ditësh ti duhet të përfundosh hetimin. Hetimi është bërë në mënyrë të plotë dhe për këtë arsye edhe Këshilli nuk gjeti asnjë mangësi, po themi në hetimin që kreu Inspektori i Lartë i Drejtësisë për këtë pjesë të procesit, për pezullimin po flas, dhe për këtë arsye votoi unanimisht për pezullimin e magjistrates nga detyra.
Gazetari Mustafa Nano: Ju sot jeni me mendimin që ajo duhet shkarkuar? Apo nuk është puna juaj të shpreheni për gjëra të tilla?
Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani: Unë…është bërë publik. Qëndrimi i Inspektorit të Lartë të Drejtësisë sepse unë e kam bërë kërkesën pranë Këshillit të Lartë Gjyqësor, të cilës unë i qëndroj, ose kam propozuar shkarkimin dhe i qëndroj shkarkimit, sepse unë mendoj që shkelja e kryer nga magjistratja është e atij niveli, që nuk mund të meritojë një masë tjetër.
Gazetari Mustafa Nano: Ëhë… Unë në fakt Z.Metani kam patur një monolog timin këtu…
Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani: Po…
Gazetari Mustafa Nano: sigurisht, monologu ashtu si edhe pyetjet e mia, si qëndrimet e mia në studio, bazohet tek njohja ime që në këtë fushë është diskrete, nuk krahasohet me njohjen që keni ju për procesin, nuk krahasohet me kompetencën dhe ekspertizën që keni ju, sepse keni edhe gjithë këtë përvojë, përveç eksperiencës akademike, formimit akademik, mirëpo nuk e di… unë po ju bëj të qartë qëndrimin që unë kam mbajtur dhe pastaj ju mund të ma rrëzoni dhe mua s’më mbetet gjë tjetër veç se të them: Po unë dorëzohem. Qëndrimi im ka qenë ky: Që në po i bëjmë gjyqin dhe po e kryqëzojmë këtë zonjë publikisht dhe po i kërkojmë të japë hesapë publikisht për gjëra që i takojnë jetës ngushtësisht private të saj. As mua s’më pëlqyen ato skenat, ishin… Të krijonin idenë që nuk ishe përballë një gjyqtareje por kishe përballë një njeri, një vajzë, një grua spitullaqe, vanitoze që ishte e fokusuar në mënyrë maniakale dhe nuk është ky portreti i një gjyqtareje që unë kam në mendje, që shumë njerëz kanë në mendje. Megjithatë, fakti që ajo po dënohet, jo për shkak të performancës të dobët në punë, jo për shkak të figurës morale në punë, por po dënohet për gjëra që ajo i ka manifestuar në jetën private, që nuk na pëlqejnë me të drejtë, po them edhe unë me të drejtë. Por, janë të jetës private.
Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani: E para, nuk janë të jetës private sepse janë kryer në ambiente shtetërore. Pra, në zyrën që ajo ushtronte detyrën si gjyqtare dhe si nënkryetare gjykate. E dyta, nuk mund të them që e keni gabim, por pa dyshim unë kam shumë të drejtë. Me këtë dua të them, që kjo është një çështje këndvështrimi, ndoshta sepse nuk është matematikë. Por, në këndvështrimin tim gjyqtari jo vetëm duhet të japë drejtësi me vendimet e veta, por duhet edhe të transmetojë besim tek pala, tek qytetari. Duhet të ngjallë besim tek qytetari, që merr vendimin nga ky gjyqtar apo nga kjo gjyqtare. Pra, imagjinojeni veten, jo duke bërë këtë monolog, po nesër do ishit në sallën e gjyqit, me një magjistrat që nuk është serioz dhe ju heq një të drejtë, që ju mendoni që ju takon. Jam i bindur që automatikisht do ju shkonte mendimi, që ky gjyqtar nuk është serioz në vendimarrje apo në argumentat e veta juridikë. Sepse automatikisht do ju shkonte mendja tek sjelljet e padenja për një zyrtar publik, le më për një gjyqtar. Pozicioni i gjyqtarit padyshim është zyrtar publik, por unë mendoj që ka një peshë edhe shumë më të madhe, se çdo zyrtar publik tjetër sepse është një person që të merr ose të jep të drejta, në mënyrë të drejtë apo të padrejtë. Dhe për këtë duhet të garantojë drejtësi, jo thjesht në atë që artikulon apo shkruan, por edhe kur shikon. Edhe kur sillet, edhe kur bën gjeste.
Gazetari Mustafa Nano: E di ça mendoj unë? Secili prej nesh, grua apo burrë qoftë, në jetën private mund të bëjë disa gjëra, të cilat nëse publiku do t’i merrte vesh, do ta qortonte. Sepse ne të gjithë kemi ato, le të themi trillet tona në jetën private dhe kemi gjestet tona, kemi pacipësitë tona, por i kemi në jetën private. Me një fjalë, nuk ke asnjë dilemë për këtë gjë?
Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani: Nuk ka asnjë dilemë sepse: e para, nuk është në jetën private dhe e dyta, janë bërë publike gjërat. Pra, nuk është se ne shkuam, kontrolluam në shtëpi apo në celularin e magjistrates dhe i morëm asaj video, që i kishte privatisht me shoqërinë apo familjen e saj dhe në i nxorrëm në publik. Fakti u bë publik dhe këtu pastaj hyjnë këndvështrimet, të cilave unë prapë u qëndroj dhe kjo është bindje që vjen jo nga ky rast, por bindje personale për sjelljen e zyrtarit në publik. Që zyrtari publik në çdo moment duhet të demostrojë seriozitet, që kur ta shohin edhe qytetarët e tjerë, të tregojë seriozitet për pozicionin që ka, për punën që kryen dhe për më tepër për kompetencat që ka, sepse edhe njëherë e theksoj, që me vendimet e veta një gjyqtar apo një prokuror i merr jetën apo pasurinë një qytetari, me të drejtë e pa të drejtë. Për këtë arsye, ti duhet të jesh shumë rigoroz në sjelljet e tua, duhet të vetëpërmbahesh e duhet të heqësh dorë nga shumë gjëra, që të tjerët mund t’i bëjnë shumë lirisht, edhe pse mund të jetë brenda sferës private. Pikërisht për këtë efekt, që krijon tek qytetarët vendimarrja jote.
Gazetari Mustafa Nano: Unë herën e kaluar në ndenjësen ku jeni ulur ju kam pasur një zonjë që quhet Vjollca Meçe, me siguri e njihni…
Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani: Pa dyshim.
Gazetari Mustafa Nano:Le të themi, një nga personalitetet e drejtësisë, tani është në pension, dhe ajo kishte të njëjtin qendrim me ju. Dhe unë po arrij në përfundimin që optika e një njeriu që është brenda sistemit është pak më e ashpër se sa optika e njërzve të zakonshëm si puna ime.
Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani: Sepse… Më lejo, sepse pa dyshim nuk ka asnjë gjë dashakeqe në këtë që po them por, ju do e mbaroni emisionin dhe mendimin tuaj dhe do vazhdoni jetën tuaj normalisht. Por, nesër qytetarët do shkojnë në gjykatë apo në prokurori, e do përballen me këta njerëz. Dhe mua nuk më intereson debati që bëjmë bashkë. Mua më interson mendimi i qytetarëve, kur të shkojnë të humbasin apo të fitojnë gjyqin nesër, me këtë prokuror apo me këtë gjyqtar. Dhe nëse, për mendimin tim është cënuar ky besim i njerëzve, që kanë procese nesër…
Gazetari Mustafa Nano: Ëhë. Në një rrethanë të tillë unë kam përshtypjen që në ekuacion futet edhe presioni mediatik sepse ka patur shumë zhurmë mediatike. Ky lloj presioni apo kjo lloj jehone ndikon në vendimin që ju merrni? Apo ju përpiqeni të distancoheni? Është e lehtë?
Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani: Jo, nuk është e lehtë. Sepse unë si të gjithë të tjerët jemi njerëz, që jetojmë në këtë shoqëri. Kemi karakterin apo dinjitetin edhe formimin tonë, që vjen edhe nga kjo shoqëri. Pa dyshim mua më intereson shumë ajo që shkruhet në media, sepse dua të shoh perceptimin për vendimarrje të caktuara apo për çështje të caktuara që trajtohen. Mundohem të mos bie pre e presionit, si për mirë, si për keq. Përshembull ditën e parë vura re, që kishte shumë presion për të ecur përpara, për të marrë masa. Më tutje ra ky presion, për shumë arsye. Por, nuk e vë re. Nuk mundohem ta lidh vendimarrjen time, dhe besoj që përpiqem fort, me artikuj që shkruhen në gazeta me gjithë respektin. Pra, për mendimin që shprehin njerëzit. Por kur vjen puna tek ligji, kur vjen puna për atë, për të cilën unë kam marrë edhe votat e njerëzve domethënë. Dhe kur them njerëzve, jo thjeshtë deputetëve, por edhe njerëzve që përfaqësojnë këta deputetë. Apo edhe të miqve, e kështu me radhë. Bindjen time personale të bazuar në ligj, unë nuk e negocioj me asgjë. Me asnjë artikull apo deklaratë publike.
Gazetari Mustafa Nano: në fakt, në qoftë se do ta masni saktësinë e vendimit, që ju keni marrë me masën me të cilën opinioni publik ju ka mbështetur, këtu nuk keni pse të keni dilemë sepse shumica e opinionit publik është me ju. Qoftë edhe për faktin që opinioni publik shqiptar edhe për shijet dhe formimin konservator që ka, nuk i pëlqejnë gratë që tunden dhe shkunden. Kështu që…
Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani: Unë mendoj që ka një tjetër dimension kjo gjë. Një nga pyetjet që shpesh bëhet është se sa sukses do të kenë institucionet e reja të drejtësisë dhe kur do e shohim këtë sukses. Unë mendoj, që për të patur sukses reforma dhe institucionet e reja të drejtësisë, nuk është një gjë që varet nga puna e Artur Metanit, apo nga puna e prokurorëve që punojnë në SPAK apo kolegëve që punojnë në Këshillin e Lartë Gjyqësor dhe Këshillin e Lartë të Prokurorisë. Drejtësia është një koncept që është dinamik, është i gjallë dhe ushqehet nga të gjithë ne, brenda sferës dhe detyrimit që kemi si qytetarë. Pa dyshim, pjesa më e madhe i takon Arturit, Arben Krajës, te Spaku e kështu me radhë dhe të gjithë zyrtarëve, që punojnë gjithandej, por edhe ne qytetarët, pra edhe si qytetar po e fus veten, kemi ato detyrimet tona që kur edukojmë fëmijët tanë: mos kopjo se është gabim, mos parko gabim, s’do futet babi mik për dy nota tek mësuesja, s’do paguajë lekë babi për shkollën. Të gjitha amplifikohen dhe vijmë pastaj tek pjesa që kërkojmë drejtësi, për një gjë që vetë s’e kemi bërë, që kur kemi qenë të vegjël. Pra, dua të them që të gjithë duhet ta ndihmojmë drejtësinë të zhvillohet. Nuk është një punë që varet thjesht nga puna e institucionit, por nga të gjthë ne. Edhe nga gazetarët, mendoj unë. Është një koncept që ka nevojë për gjak, për ushqim dhe për dashuri.
Gazetari Mustafa Nano: Reforma, sipas jush, ka filluar të japë frutet e veta?
Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani: Reforma ka filluar të funksionojë. Përshembull, mekanizmi i gjyqtarëve, i inspektimit të gjyqtarëve ka filluar të funksionojë. Sot kanë dalë para Këshillave, të Prokurorisë dhe Gjyqësorit, pesë apo gjashtë gjyqtarë, magjistratë nuk e mbaj mend tani. Që do të thotë, mekanizmi ka filluar të funksionojë. Unë nuk pres efektet e këtyre mrekullive, sepse kjo është punë normale që bëjnë institucionet, por efektet e këtyre procedurave nuk është se do duken sot, nuk është se do duken nesër. Është një gjë afatgjatë, sepse efekti i një vendimarrjeje të mirë është edhe çështje filozofie, mentaliteti që…
Gazetari Mustafa Nano: është krijuar një lloj çlirimi të opinionit publik, edhe tek unë personalisht, edhe tek kolegë të mi, për faktin që institucionet më të rëndësishme që deri para pak kohësh që nuk ekzistonin, Gjykata Kushtetuese, Gjykata e Lartë, këto janë krijuar dhe ajo zbrazëtia e frikshme, se ishte me të vërtetë e frikshme, ajo zbrazëti e frikshme nuk ekziston më.
Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani: Po, ajo nuk ekziston më. Por, pa dyshim reforma nuk krijohet vetëm me institucionet e reja. Krijohen edhe koncepte të reja ligjore.
Gazetari Mustafa Nano: Në kuptimin?
Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani: Që do të thotë ligje të reja, mënyra të reja të ushtrimit të këtyre kompetencave. Pa dyshim këto kanë nevojë për t’u ushtruar, që edhe të kolaudohen. Pasi do të thotë se është një proces, që nuk mbaroi me miratimin e reformës, krijimin e institucioneve dhe tani vitin tjetër do shohim efektet. Ky është një proces. Drejtësia është një proces dinamik.
Gazetari Mustafa Nano: Gjëja e fundit, sikur ju ta kishit në dorë, të varej vetëm nga ju, dhe të bënit ndonjë korrektim tani, tek reforma në drejtësi, tek korpusi i madh i ligjeve ça do bënit?
Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani: Unë kam disa mendime, por refuzoj dhe hezitoj t’i them, sepse unë prapë i qëndroj dhe jam sistemik në bindjet e mia. Unë mendoj që duhet parë ecuria për disa kohë, për disa vite e një praktike të caktuar, e një dispozite të caktuar, e një kompetence të caktuar. Është herët të them që kjo funksionon e kjo nuk funksionon.
Gazetari Mustafa Nano: Ishte shumë kënaqësi që ju pata këtu.
Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani: Faleminderit juve. Kënaqësi edhe për mua.
Gazetari Mustafa Nano (publikut): Kjo ishte biseda që unë pata me Inspektorin e Lartë të Drejtësisë, Artur Metani, për të cilën përsëris edhe njëherë kënaqësinë që pata. E kam ndjekur nga larg, nga distanca dhe është kontakti i parë edhe fizik, jo vetëm në studio televizive por edhe fizikisht për herë të parë takohemi dhe më la atë shije që unë kam patur. Atë shije shumë të mirë. I uroj shumë sukses.
Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani: Faleminderit shumë.
Klikoni mbi video për të parë intervistën e plotë.